你知道嗎：吳哥窟竟然差點被搬到泰國？

泰國和柬埔寨在古代的歷史的關係可以說是你中有我，我中有你了。你知道嗎，就連柬埔寨最最著名的吳哥窟，也曾經差點被搬到泰國，這個歷史事件竟然還和泰國著名的玉佛寺有關，到底是怎麼回事呢？今天我們帶你一探究竟。

ที่ว่ารัชกาลที่ 4 เคยจะให้รื้อปราสาทนครวัดกัมพูชามาไว้ที่เมืองไทย เรื่องราวเป็นอย่างไร
據說在曼谷王朝四世王時期曾經下令要將柬埔寨的吳哥窟搬到泰國，事情到底是怎麼回事呢？

นักวิชาการประวัติศาสตร์ ชาญวิทย์ เกษตรศิริ เล่าถึงเรื่องนี้และเว็บไซต์ศิลปวัฒนธรรมนำมาเผยแพร่ในบทความเรื่อง “เกร็ดประวัติศาสตร์-การรื้อปราสาทขอมสมัยรัชกาลที่ 4” ดังนี้
歷史學家 Charnwit Kasetsiri 講 到了這件事，並且發佈在文化藝術網站上的文章《歷史雜文-拉瑪四世搬遷吳哥窟》表述如下：

“พระราชพงศาวดารกรุงรัตนโกสินทร์ รัชกาลที่ 4” ฉบับของเจ้าพระยาทิพากรวงศ์ (ขำ บุนนาค พ.ศ. 2356–2413) มีเรื่องราวที่แปลกประหลาดและน่าสนใจอย่างยิ่งเกี่ยวกับการรื้อปราสาทขอมในกัมพูชา เพื่อนำเข้ามาไว้ในสยามประเทศสมัยพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 4
昭披耶 Thiphakornwong（Kham Bunnag 1813-1870年）版本的《曼谷王朝四世王史記》記錄了很多件關於曼谷王朝拉瑪四世王要將柬埔寨的吳哥窟拆掉，搬遷至暹羅的歷 史奇聞和趣聞。

กล่าวคือ รัชกาลที่ 4 มีพระราชดำริว่าให้ไปรื้อปราสาทหิน “นครวัด” ของกัมพูชาที่เมืองเสียมราฐ (เสียมเรียบ) เข้ามาไว้ในกรุงเทพฯ และเพชรบุรี และได้ให้ “พระสุพรรณพิศาล ขุนชาติวิชา ออกไปเที่ยวดูที่เมืองหลวงพระนครธมพระนครวัด กลับมา กราบทูลว่า มีแต่ปราสาทใหญ่ๆ ทั้งนั้น จะรื้อเอาเข้ามาเห็นจะไม่ได้” จึงมีรับสั่งให้ไปรื้อ ปราสาทตาพรหม ซึ่งมีขนาดย่อมกว่า
裏面講到說，拉瑪四世下令要將柬埔寨暹粒的吳哥窟拆掉，然後在曼谷和佛丕府府重建，“派 Khunchatwich 前往吳哥窟考察，但是他回來稟告拉瑪四世說吳哥窟的建築都非常巨大，不太 可能搬遷過來。”於是又下令將小一點的塔普倫寺搬遷至泰國。

พระราชพงศาวดารฯ กล่าวต่อไปว่ามีการส่งคนออกไป “4 ผลัด ผลัดละ 500 คน ให้แบ่งเป็นกองชักลากบ้าง กองส่งบ้าง…ตั้งพลีกรรมบวงสรวง ได้ลงมือรื้อปราสาทเมื่อ ณ วันเดือน 6 ขึ้น 9 ค่ำ”
史記記錄到，共派出了“4班人馬，每班500人，有負責拖拉的，有負責運送的，還舉行了祭祀儀式，於佛曆六月初九啓動了拆卸工作”。

เหตุการณ์รื้อปราสาทด้วยจำนวนไพร่พลถึง 2 พันคนนี้ เกิดขึ้นในปี พ.ศ. 2419 ตรงกับรัชสมัยของกษัตริย์กัมพูชา คือ พระเจ้านโรดม ซึ่งครองราชย์ระหว่างปี พ.ศ. 2402-47 สมัยนั้นกัมพูชาตกต่ำอ่อนแอจนกลายเป็นประเทศราชของทั้งสยามและเวียดนาม ก่อนที่จะหนีไปยอมรับการเป็นรัฐในอารักขาของฝรั่งเศสเมื่อปี พ.ศ. 2410 ในสมัยดังกล่าวเมืองเสียมราฐ (หรือเสียมเรียบ) และเมืองพระตะบอง ยังขึ้นโดยตรงกับกรุงเทพฯ โดยมีขุนนางท้องถิ่นตระกูลอภัยวงศ์ปกครองอยู่ และพระสุพรรณพิศาล ขุนนางเมืองนี้นั่นแหละ ที่ถูกรับสั่งให้ไปเป็นหัวหน้าควบคุมการรื้อปราสาทตาพรหม
搬遷寺廟共動用了2000人力，開始於1876年，正值當時的柬埔寨納羅多國王執政（1859-1904在位），當時的柬埔寨十分孱弱，淪落爲暹羅和越南的屬國，在1876年還成爲了法國的庇護國。當時， 暹粒和馬德望仍然直接隸屬於曼谷，有當地的官員和 Phrasuphanphisan 負責統治，也負責塔普倫寺的拆遷工作。

เราไม่ทราบเหตุผลเบื้องหลังที่แน่ชัดว่าทำไมรัชกาลที่ 4 ถึงโปรดจะให้รื้อปราสาทหินมหึมาจากกัมพูชาในช่วงนั้นขณะที่ฝรั่งเศสกำลังคืบคลานเข้ามาเขมือบดินแดนอินโดจีน แต่ที่น่าสนใจก็คือ การรื้อถอนปราสาทหินครั้งนั้นล้มเหลว และพระราชพงศาวดารฯ กล่าวไว้อย่างน่าตกใจว่า มีเขมรประมาณ 300 คนออกมาแต่ป่า เข้ายิงฟันพวกรื้อปราสาท ฆ่าพระสุพรรณพิศาลตายคนหนึ่ง พระวังตายคนหนึ่ง บุตรพระสุพรรณพิศาลตายคนหนึ่ง ไล่แทงฟันพระมหาดไทย พระยกกระบัตรป่วยเจ็บหลายคน แต่ไพร่นั้นไม่ทำอันตราย แล้วหนีเข้าป่าไป
我們無法得知背後發生了什麼事情，爲什麼拉瑪四世要下令從柬埔寨拆遷寺廟到暹羅。當時，法國正在逐步蠶食柬埔寨、老撾、越南地區的土地，但是值得注意的是，這次 寺廟的拆遷以失敗告終，因爲史記記載，有大約300個高棉人從樹林竄出，開槍射擊正在拆卸寺廟的人，暹羅的多位官員死傷，士兵也紛紛逃進了樹林。

เป็นอันว่าในสมัยนั้น มีชาวกัมพูชาหรือเขมรตั้งตัวเป็นเสมือนกองจรยุทธ์และก็โกรธแค้นการลักลอบเข้าไปรื้อปราสาทของเขาถึงขนาดยิงฟันบรรดาขุนนางหัวหน้าที่ควบคุมไปล้มตายเป็นจำนวนมาก และก็เป็นเหตุทำให้รัชกาลที่ 4 ต้องทรงระงับโครงการรื้อปราสาทหินดังกล่าว เปลี่ยนเป็นให้จำลองปราสาทนครวัดเล็กๆ ดังที่พระราชพงศาวดารฯ ได้กล่าวไว้ว่า “ให้ช่างกระทำจำลองตามที่ถ่ายเข้ามานั้นขึ้นไว้ในวัดพระศรีรัตนศาสดารามจนทุกวันนี้” ซึ่งก็คือที่วัดพระแก้ว ในพระบรมมหาราชวังนั่นเอง
當時的柬埔寨人或稱高棉人自己建立了部隊，對於暹羅進入柬埔寨拆卸寺廟非常氣憤，所以就朝負責管理拆解寺廟的暹羅官員開槍了，這也導致了拉瑪四世不得不中止了這個拆遷寺廟的想法。改成了仿製一座小型的吳哥窟，就像史記記載的那樣“命令工匠根據拍攝來的寺廟信息在玉佛寺內仿製”，這座寺廟也就是當今在大皇宮內的玉佛寺。

不得不說，國王或者皇帝儘管手握萬金，兵權無上，但也是有無法到手的東西呀！現在，像深圳世界之窗這樣的景點，讓我們不出國門就能領略外面的著名景點，感嘆一句：生活在現代的人們真幸福呀！

關於搬運吳哥窟的這個事，你們覺得呢？


聲明：本文由滬江泰語編譯整理，素材來自khaosod，未經允許不得轉載。如有不妥，敬請指正。